Nợ xấu Việt Nam - món hời của nhà đầu tư ngoại.

Hagan cho biết ông đang giúp khách hàng nghiên cứu 5 khoản nợ xấu liên hệ đến nhau

Trong khi đó, các nhà kinh tế và lãnh đạo ngân hàng đầu tư lại kém tự tin hơn một tí. Rất nhiều con nợ là các công ty quốc gia. Bình thường, nhà đầu tư sẽ mua lại các khoản vay cùng tài sản đảm bảo đi kèm với giá thấp hơn đáng kể. Neil Hagan là một chuyên gia thu hồi nợ và muốn thành lập một công ty giúp người nước ngoài mua nợ xấu tại Việt Nam.

David Harrison, trạng sư tại Mayer Brown Việt Nam nhận định Chính phủ sẽ chỉnh sửa luật để cho phép người nước ngoài mua bất động sản thế chấp thông qua cộng tác với VAMC.

Đa số số tiền này lại được cấp cho các doanh nghiệp nhà nước và ít được giám sát. "Các khoản nợ xấu đang phong toả hệ thống nhà băng và dãy dài những ngôi nhà bỏ hoang mốc meo, cỏ mọc um tùm ở Hà Nội là những dấu hiệu của một nền kinh tế ốm yếu",  AP  bình luận. Nợ xấu, chủ yếu đến từ lĩnh vực bất động sản, đang phong toả khiến dòng vốn tắc nghẽn, chẳng thể phục vụ hoạt động sản xuất kinh dinh.

Nhiều người vẫn tỏ ra nghi hiệu quả của biện pháp này. Chính phủ cũng phải tăng tốc cải tổ doanh nghiệp nhà nước. Giới phân tách cho rằng VAMC có thể cân nhắc hợp tác với các tổ chức nước ngoài để bù lại phần thiếu.

Nhưng nếu các nhà băng không cho vay trở lại, nền kinh tế sẽ vẫn chưa thể khởi sắc”, Gareth Leader – chuyên gia nghiên cứu châu Á tại Capital Economics cho biết.

Càng thực hiện việc này sớm, kinh tế Việt Nam sẽ càng nhanh phát triển”, John Sheehan - chuyên gia nợ xấu tại Capital Services Group cho biết. Tuy nhiên, cho đến lúc này, Hagan vẫn khuyên họ đợi chờ. Bán nợ xấu cho nhà đầu tư nước ngoài là một cách loại bỏ các khoản này ra khỏi sổ sách của các nhà băng. Cho nên, thu hồi nợ từ họ sẽ đặc biệt khó, nếu không muốn nói là không thể.

Nhiều nhà quan sát cho biết nhà chức trách tuồng như hy vọng kinh tế toàn cầu bình phục sẽ kéo theo giá tài sản tại Việt Nam. Ngày nay, khi giá bất động sản sụt giảm và nền kinh tế cũng tăng trưởng với tốc độ chậm nhất 10 năm, các công ty và cá nhân vay tiền đã không thể hoàn trả.

Nhưng theo hãng xếp hạng tín nhiệm Fitch, con số này có thể gấp 3 hoặc 4 lần.

Các nhà đầu tư ngoại đã mua hàng tỷ USD nợ xấu và tài sản thanh lý sau cuộc khủng hoảng. Nếu Chính phủ cho phép, rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài sẵn sàng nhảy vào.

Các nhà đầu tư cũng sẽ nhìn vào chất lượng tài sản được dùng làm thế chấp. Tuy nhiên, để làm được việc đó, Chính phủ phải buộc các ngân hàng thanh lý nợ xấu. Họ tự yên ủi rằng người vay có thể hoàn hết và gia hạn thời gian trả nợ cho họ. Việc cho vay khi tín dụng bùng nổ đã không được kiểm soát tốt, để xảy ra ăn lận và tham nhũng trong hệ thống nhà băng.

Trong khi đó, các nhà băng có thể ăn lận số liệu nợ xấu với chiến lược “giả bộ và kéo dài thời kì” (pretend and extend). “Họ nhìn ra thời cơ, nhưng lại không thể tham gia”, Hagan cho biết. Ông giám đốc chi nhánh nhà băng không hiểu nghĩ gì, khi có 5 người liên tục thế chấp cùng một số thép mà có khi còn chẳng tồn tại”.

Việc này đã tạo ra những khoản nợ xấu đồ sộ, đe dọa vỡ nợ nhiều ngân hàng nhỏ, còn các nhà băng khác lại kềm chế cho vay, khiến nền kinh tế đóng băng. Ảnh:  AP  Hagan dự đoán đến cuối năm, nhà đầu tư nước ngoài, như các quỹ cổ phần tư nhân Lone Star hay Fortress, có thể mua được một đôi khoản nho nhỏ.

Các nhà băng Việt Nam đã cho vay hàng tỷ USD cuối những năm 2000 khi Chính phủ muốn kích thích kinh tế sau hậu quả của khủng hoảng tài chính. * Fitch: Nợ xấu Việt Nam có thể tới 15%    “Một quỹ đầu tư Mỹ có thể cấp vốn cho toàn bộ hoạt động của VAMC.

Họ cho biết Chính phủ sẽ phải sửa một số luật quan trọng để việc này diễn ra trơn. Họ hy vọng có thể kiếm lời bằng cách bán ngay hoặc chi tiền đánh bóng tài sản để bán lại hoặc tạo doanh thu. Việc này được thực hiện qua các công ty mua bán nợ. Ông cũng đã mua nợ của Lehman Brothers và các nhà băng khác tại châu Á trong khủng hoảng tài chính 1998.

Bất động sản thì cần được sang sửa, còn các tài sản khác như nhà xưởng, máy móc hay tàu bè lại mất giá mau chóng nếu để không.

Hồi tháng 5, Việt Nam tuyên bố thành lập Công ty Quản lý Tài sản (VAMC) với số vốn 500 tỷ đồng để mua lại nợ xấu nhà băng. Như vậy, Chủ tịch và các cổ đông cần đồng thuận với nhau để chấp nhận lỗ.

Lãnh đạo các công ty này có thể bị truy tố nếu bán tài sản giá rẻ, vì đó là “gây thất thoát cho quốc gia”. “Chẳng có cách giải quyết nào dễ dàng cả. “ Tôi chẳng biết liệu mỗi lần đi vay họ có phải chuyển di chỗ thép ấy không, nhưng họ dùng cùng một lượng hàng mà. Ông cho biết tuần nào cũng nhận được cuộc gọi từ các quỹ đầu tư ở Singapore và Hong Kong (Trung Quốc), hỏi về việc liệu đã đến lúc mua nợ hay chưa.

Ông cho biết: “Tôi không cho rằng Việt Nam chẳng thể thiết kế một cơ chế để giải quyết việc này”. Tuy nhiên, với các nhà đầu tư nước ngoài, đây lại là thời cơ kiếm lời béo bở nếu họ được Chính phủ chào đón. Thêm vào đó, người nước ngoài cũng không được phép sở hữu bất động sản hay tài sản thế chấp.

Nhưng cả 5 đều lấy chung một đống thép làm tài sản bảo đảm. Tỷ lệ nợ xấu được các nhà băng bẩm là 4,9%. Rất nhiều công ty đã rót tiền vào bất động sản.

Tuy vậy, rào cản với nhà đầu tư muốn mua nợ xấu cũng rất lớn. Thùy Linh.