Nhà văn, mẫu sứ thần văn hóa dân tộc thời toàn cầu hóa.

Hầu như mọi lĩnh vực, từ kinh tế, chính trị, ngoại giao, quân sự và hẳn nhiên là cả văn hóa nữa đều bị chi phối bởi cái gọi là toàn cầu hóa.

Chao ôi, nhân loại đang hiện thực hóa những ý tưởng cách đây chưa lâu mấy được coi là viển vông, rồ dại trong dòng chảy cuồn cuộn mang tên toàn cầu hóa.

Văn hóa nói chung và văn học nói riêng luôn luôn là nhịp cầu nối hữu nghị để các dân tộc, các quốc gia xích lại gần nhau. Những điều nhà văn tài danh này ngẫm ngợi rất đáng để các nhà văn chúng ta soi mình trong dòng hội nhập toàn cầu hóa bữa nay: biểu hiện chân thực đời sống con người Việt Nam thấu tận chiều sâu triết học, con đường văn học ta xoành xoạch được cầm tay quần chúng.

Người nghệ sĩ là một đứa con của đất nước mà chỉ có nó mới có thể giao cảm hết những cái vui buồn và nhọc nhằn của người mẹ - cả những điều mà người mẹ không bao giờ nói ra (Trang giấy trước đèn). Toàn cầu hóa là quá trình tất yếu của lịch sử nhân loại, dù ai cố sức bế quan tỏa cảng cũng không ngăn chặn được sự xâm nhập bạo liệt và lãnh đạm của nó vào quốc gia, dân tộc mình ở nhiều mặt.

Rất, rất nhiều người trong dương gian đông đúc và tò mò bây chừ chỉ cần nhấp chuột bấm phím máy tính đã nối mạng là có thể biết 24 giờ qua thế giới có những chuyện gì, từ những vụ biểu tình bạo loạn, đánh bom khủng bố đến sáng kiến kỳ quặc là người ta có thể thỏa mãn tình dục khi xa nhau nhờ những bộ đồ lót được số hóa.

Những bước tiến của tri thức, của khoa học kỹ thuật cần được “bảo hiểm” bởi lòng có nhân và tình thương đồng loại, mà như chúng ta đã biết thi ca và văn học luôn hướng về điều đó.

Mọi nền văn hóa, mọi nền văn chương trên thế giới đều phải được bình đẳng. 3. Tôi nghĩ, Nguyễn Du đã đi đến cùng tận dân tộc Việt của mình, kể cả nỗi đau và khát vọng nên mới gặp được nhân loại trong mẫu số chung là mong ước về cuộc sống lương thiện, nhân hòa.

Rõ ràng, thơ ca nói riêng và văn học nói chung vẫn chưa mất đi giá trị của nó trong việc bảo vệ và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc, song song cũng là nhịp cầu nối các nền văn hóa lại với nhau trong tình ái và khát vọng hòa bình cho nhân loại. Các quốc gia, các dân tộc trên hành tinh này ít xa vắng hơn phải không muốn nói là đang có khuynh hướng xích lại gần nhau.

Sarjono (Indonesia) tâm sự: Trái tim của những nền văn hóa được giữ gìn và biểu lộ duyệt các tác phẩm văn chương. Đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc là đánh mất ắt. Cách đây mấy trăm năm, Nguyễn Du sáng tác Truyện Kiều bằng chữ Nôm với thể thơ lục bát của Việt Nam trên cơ sở nội dung một tác phẩm văn xuôi của Thanh Tâm tài nhân (Trung Quốc) là một thí dụ về giao thoa văn chương.

Văn hóa là tấm chứng minh thư xác thực nhất của mỗi dân tộc; không biết giữ giàng, bảo toàn và phát triển nó thì mọi cố gắng sáng tạo văn học nghệ thuật, theo tôi sẽ không tới đích, sẽ khó vươn ra nhân loại được.

Không chỉ các nhà văn Á-Phi, mà tôi nghĩ rằng, ai là người cầm bút chân chính trên Trái đất – cái làng chung của nhân loại - cũng đều suy nghĩ và mong muốn làm được như thế.

Trong thời đại kỹ thuật số, không phải không có lý khi ai đó cho rằng Trái đất muôn vàn yêu quý của chúng ta chỉ là một cái làng lớn. Ở góc cạnh này, sự gặp gỡ của quan hệ nội tại dựa trên những tác phẩm văn học sẽ cho chúng ta nhịp lớn để đối thoại về văn hóa và văn minh một cách quý trọng và hòa bình. Rất gần đây, trong Hội thảo bàn tròn Vai trò các nhà văn Á-Phi trong thời đại toàn cầu hóa, tổ chức tại hội sở Hội Nhà văn Việt Nam (9 - Nguyễn Đình Chiểu - Hà Nội), tôi cũng nghe các nhà văn trong và ngoài nước nhiều lần nhấn mạnh đến bản sắc dân tộc.

Với thi ca, ông cảm nhận: Thơ nhìn vào thế giới từ những đặc điểm riêng và sự dị biệt của nó, thành ra thơ có sức mạnh bảo vệ và phát triển bản sắc văn hóa của mỗi quốc gia, chạm vào trái tim của con người trên khắp thế giới.

Và dường như còn hơn thế nữa. Tôi rất tâm đầu ý hợp với ý kiến của nhà văn Fadhl Thamir đến từ I-rắc: Nhà văn phải là những sứ thần chuyển thông điệp của dân tộc mình ra thế giới, ra nhân loại. Con người làm ra những phương tiện chuyên chở đường không, đường thủy, đường bộ ngày một hiện đại, cùng với hệ thống mạng tinh vi và đổi thay đến chóng mặt kết nối khắp mọi miền trên địa cầu làm cho nhiều câu chuyện "trong nhà chưa tỏ, ngoài ngõ đã thông".

Chẳng riêng gì ta, bản sắc dân tộc là điều lẻ rất được các nhà văn, nhà thơ nước ngoài để ý. Mới khẳng định được giá trị tư tưởng và nghệ thuật ở ngoài biên thuỳ giang sơn này. Gìn giữ thơ ca dân tộc, đó còn có tức là bảo tàng tâm hồn của chính quần chúng, vày chính trong thơ ca đã in dấu các truyền thống sinh hoạt và lễ thức của nhân dân, những bài ca, những anh hùng ca, huyền thoại và đạo lý nhiều thế kỷ của tiên sư cha.

Trái tim ấy sẵn sàng hợp tác với những dân tộc của một nhà nước, một nền văn hóa khác, gieo trồng hòa bình trên mảnh đất mỡ màu của kiến thức.

Lòng thương người, tính nhân văn ắp ứa từng con chữ; nhân loại tìm thấy trong bóng dáng nàng Kiều của Nguyễn Du những số kiếp tài sắc bạc mệnh, từ đó kinh tởm hờn căm cái ác độc, cái xấu xa và khao khát thanh bình hạnh phúc cho con người bé nhỏ.

Trong bài viết của mình, Nikolai Preiaxlov đến từ giang san Nga đã khẳng định: giữ giàng thơ ca dân tộc, đó không chỉ đơn giản là bảo toàn văn hóa khỏi sự vứt bỏ và sự xói mòn bởi những trào lưu văn học mốt mới. Thực ra, sự hòa nhập, giao thoa văn hóa đã có từ lâu, chừng như nó đi trước cả kinh tế, chính trị. QĐND  -   1. Trong Liên hoan Thơ quốc tế châu Á-Thái Bình Dương lần thứ nhất được tổ chức vào đầu năm 2012 tại Hạ Long (Quảng Ninh, Việt Nam), tôi đã nghe được điều ấy từ một số nhà thơ nước ngoài.

Minh bạch ra một điều, đã có từ xưa, dù có giao thoa hòa nhập đến chừng độ nào đi nữa thì cốt cách, hồn mai dân tộc vẫn phải là mấu chốt, vẫn là cái đặc trưng của mình.

4. Cũng hướng về dân tộc và đất nước mình, thi sĩ Agus R. Những tập đoàn kinh tế, những công ty xuyên nhà nước không còn là chuyện lạ lẫm với chúng ta. # Được lương tâm của dân chúng nước mình và quyết không để một thần thế nào đó làm bá chủ về văn hóa, phải chống sự quay lại của chủ nghĩa thực dân hóa.

Họ cho rằng: Trong thời đại toàn cầu hóa, nhà văn phải trình diễn. Rất mau lẹ, những nhà nước có mức thu nhập trung bình như Việt Nam hoặc kém hơn vẫn có thể xài những sản phẩm mới mẻ nhất, dĩ nhiên là rất đương đại, tinh vi mà nói theo ngôn ngữ bụi là "hàng khủng" và cũng đắt tiền nhất được sinh sản ra từ những nước G7. Nhưng cái đáng nói là Truyện Kiều của Tố như thường bị chìm khuất, lép vế sau Đoạn trường tân thanh mà nó đã trở nên tác phẩm khổng lồ, trở thành chói sáng ranh mãnh bởi những câu thơ lục bát tài hoa viết bằng chữ Nôm chỉ có ở Việt Nam thấm đẫm nỗi xót xa nhân loại từ "Những điều trông thấy mà đau đớn lòng".

Ông tâm can rằng: Mỗi nhà văn gắn chặt với số dân tộc và đất nước mình – như cái đai của người mẹ quấn quanh mình đứa trẻ. 2. # Và tìm thấy tiếng nói trong nền văn học thế giới (tùng san văn học, 5 - 1989). Toàn cầu hóa, đấy là khái niệm quan trọng bậc nhất, liền được con người nhắc đến. Khi viết ra những dòng này, tôi lại nhớ tới những suy nghĩ về nghề của một nhà văn quân đội mà tôi rất kính trọng là Nguyễn Minh Châu.

Văn hóa nói chung và văn học nói riêng của mỗi dân tộc cũng không thể bình an, đứng riêng một cõi. Ý niệm ấy có vẻ như đồng thuận với ý niệm của không ít nhà văn, nhà thơ không mang quốc tịch Việt Nam. NGUYỄN HỮU QUÝ. Dù quá trình toàn cầu hóa có diễn tiến quyết liệt và tàn khốc đến bao lăm thì sự quý trọng thành thực các nền văn hóa khác nhau là một trong các yếu tố đảm bảo hòa bình cho nhân loại.

Cũng như vậy, thơ Nguyễn Trãi, thơ Hồ Xuân Hương.