Đây là một loại hình nghệ thuật cổ truyền, đặc sắc trong lễ hội truyền thống nói chung và trong tín ngưỡng thờ Mẫu - tín ngưỡng Tứ Phủ nói riêng. Để lễ hội được tổ chức đúng nghi thức dân gian truyền thống, tạo điều kiện cho du khách thưởng thức những giá trị văn hóa đặc sắc, Ban quản lý di tích đền Đông Cuông đã cùng các cấp chính quyền, các ngành xây dựng kế hoạch cụ thể, phối hợp hài hòa giữa phần lễ và phần hội để tạo không khí thiêng liêng, trọng thể, bảo đảm an toàn, vui tươi, lành mạnh, tránh phung phí, phối hợp hài hòa giữa văn hóa truyền thống với hiện đại, nhằm tôn vinh bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của lễ hội.
Đây cũng là dịp để cộng đồng các dân tộc huyện Văn Yên ôn lại những phong tục tập quán truyền thống của cha ông, khôi phục và duy trì nhưng nét đẹp văn hóa của dân tộc, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiền tiến mặn mà bản sắc dân tộc; song song quảng bá những sản phẩm du lịch văn hóa nhằm vấn du khách đến với Văn Yên.
Hội thi được nhiều tổ, nhóm văn nghệ yêu thích nghệ thuật hát văn tại xã Đông Cuông nhiều địa phương khác trên địa bàn huyện đăng ký tham gia, hăng hái tập dượt để đem đến biểu diễn tại hội thi những tiết mục đặc sắc nhất. Hàng năm, đền có hai lễ hội chính vào ngày Mão tháng Giêng và ngày Mão tháng 9 âm lịch. Cốm xanh là lễ vật không thể thiếu trong mâm lễ dâng Mẫu Đông Cuông.
Việc tổ chức lễ hội bảo đảm theo đúng quy chế của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và được xây dựng kịch bản chi tiết, kết hợp hài hòa giữa phần lễ và phần hội. Ban Tổ chức cũng đã xây dựng các phương án bảo vệ, bảo đảm an ninh thứ tự, vệ sinh môi trường và cảnh quan, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm trong suốt thời kì diễn ra lễ hội. Đền Đông Cuông có các cột đền được làm bằng gỗ tứ thiết, được sơn son thếp vàng hình rồng cuốn.
Năm 1258, nghĩa quân của tướng Hà Đặc sau khi thắng trận đã tụ hội quân tại đền Đông Cuông và tổ chức mổ trâu khao quân. Theo phong tục, lễ hội “Cầu cơm mới” đền Đông Cuông sẽ được mở màn bằng nghi lễ mổ trâu đen tế thần vào lúc 0 giờ ngày 15/10 (tức ngày 11/9 âm lịch).
Đây cũng là dịp để quần chúng. Sau khi chủ lễ làm xong các thủ tục trình ngốc ông địa cùng các quan ngài khờ, trâu sẽ được treo lên gốc cây mít cổ thụ hàng trăm năm tuổi trước cửa đền và được mổ rồi xả thịt làm cỗ đưa vào trong đền cúng khao quân.
Cốm xanh là lễ phẩm chẳng thể thiếu trong mâm lễ dâng Mẫu cầu cơm mới Đền Đông Cuông vào ngày Mão tháng 9 hàng năm mà còn gắn với đời sống của người dân trong vùng.
Tục truyền, đền Đông Cuông thờ Cao Quan thánh thượng đã có công du lãm cõi tục, tìm phương thuốc quí để chữa bệnh cho nhân dân. Đích của lễ hội là tạo không khí trọng thể, an toàn, vui tươi, lành mạnh, kết hợp hài hòa giữa văn hóa truyền thống với đương đại, tôn và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống.
Bà Cầm Thị Liên ở thôn Gốc Quân, xã Đông Cuông năm nay đã ngoài 50 tuổi nhưng vẫn nao nức đi khắp xóm dưới làng trên chỉ dẫn mọi người cách làm cốm, chuẩn bị đất đắp bếp lò nướng lúa, chuẩn bị loỏng giã cốm (máng gỗ dài gần 2m, rộng 30 cm để có thể nhiều người giã cùng một lúc).
Bà Liên cho biết, lúa nếp làm cốm là giống lúa dẻo, thơm, được chọn từng bông rồi buộc lại thành từng cum nhỏ, cho vào lò than củi nướng chín rồi giã bằng loỏng, sàng, sảy.
Để bảo tồn và phát huy những vốn cổ thánh sư đã để lại, Ủy ban quần chúng xã Đông Cuông đã xây dựng thể lệ Hội thi hát văn với những quy định cụ thể về đối tượng tham gia, điều kiện dự thi, nội dung chủ đề, thể loại… để người tham dự thi hát Văn có cách nhìn đúng về loại hình nghệ thuật này.
Sau khi mất, Cao Quan hoàng thượng được dân chúng tôn, vua gia phong là “Thần vệ quốc” và đã hóa thân thành Mẫu Thượng Ngàn. Đền Đông Cuông thuộc địa phận thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái; xung quanh có đại ngàn tủ, phía trước đền là dòng sông Hồng.
Bà phải truyền dạy cho con cháu phong tục, tập quán của người Tày Khao, dạy cách làm cốm và các món ăn ngon từ cốm như cháo cốm, bánh cốm, chè cốm, xôi cốm để tạ ơn Mẫu và dâng cúng cha ông trong lễ hội Cầu cơm mới.
# Xã Đông Cuông giao lưu, học tập kinh nghiệm, nâng cao chất lượng sản phẩm cốm, từng bước đưa sản phẩm cốm Đông Cuông trở thành hàng hóa phục vụ du khách thập phương. Năm 2009, Đền Đông Cuông đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích Lịch sử-Văn hóa cấp quốc gia.
Nét mới của lễ hội Cầu Cơm mới đền Đông Cuông năm 2013 là Hội thi hát Văn.
Lễ hội Cầu cơm mới của đền Đông Cuông mang đậm nét đạo lý, truyền thống tôn kính tiên sư “ Uống nước nhớ nguồn”, hoài tưởng công lao các vị Thánh hiền đã có công lao xây dựng, bảo vệ quê hương giang san.
Tuấn Anh (TTXVN). /. Cũng như mọi năm, một trong những hoạt động hấp dẫn diễn ra trong lễ hội cầu cơm mới Đền Đông Cuông là hội thi khéo tay làm cốm.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét